✅ Cholesterol to rodzaj lipidu lub tłuszczu, który jest wytwarzany przez wątrobę i znajduje się we krwi.
✅ Istnieją dwa główne rodzaje cholesterolu: lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) i lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL).
✅ Niektóre z głównych czynników ryzyka wysokiego cholesterolu to otyłość, siedzący tryb życia, palenie tytoniu oraz dieta bogata w tłuszcze nasycone i trans.
✅ Wysoki poziom cholesterolu często nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie poziomu cholesterolu.
✅ Leczenie wysokiego poziomu cholesterolu zazwyczaj obejmuje zmiany stylu życia, takie jak dieta i ćwiczenia oraz leki, takie jak statyny.
✅ Cholesterol HDL jest często określany jako „dobry” cholesterol, ponieważ pomaga usuwać cholesterol LDL z krwi. Cholesterol LDL jest często określany jako „zły” cholesterol, ponieważ może odkładać się na ścianach tętnic i prowadzić do chorób serca.
✅ Pokarmy, których należy unikać, jeśli masz wysoki poziom cholesterolu, obejmują te, które są bogate w tłuszcze nasycone i trans, takie jak potrawy smażone, przetworzona żywność i wypieki.
✅ Niektóre pokarmy, które mogą pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu, obejmują te, które są bogate w rozpuszczalny błonnik, takie jak owies i jęczmień, oraz te, które zawierają sterole roślinne, takie jak orzechy i nasiona.
Cholesterol jest dobry dla ludzkiego organizmu. Jest składnikiem syntezy hormonów płciowych, buduje błony komórkowe i kwasy żółciowe. Staje się on niebezpieczny, kiedy jego nadmiar odkłada się w naczyniach krwionośnych.
Może to prowadzić do chorób układu krążenia oraz układu sercowo-naczyniowego. Szczególnie narażone są osoby obciążone genetycznie. Wyróżnia się dwa typu cholesterolu: cholesterol LDL – zły cholesterol, którego zbyt wysokie stężenie powoduje groźne dla życia choroby układu tętniczo-żylnego, oraz cholesterol HDL – dobry cholesterol, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Podwyższony poziom cholesterolu można zminimalizować stosując dietę cholesterolową w połączeniu z aktywnością fizyczną. Ten artykuł jest przeznaczony w celu informacyjnym i odpowiadamy na pytania takie jak: cholesterol jak obniżyć, jaka dieta na cholesterol jest najlepsza, co jeść, aby obniżyć cholesterol bez leków, jakie kroki należy podjąć, gdy mamy wysoki poziom cholesterolu we krwi oraz jak utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu i jak diety wpływają na przewód pokarmowy.
Jaka dieta na wysoki cholesterol?
Dieta na cholesterol i nadciśnienie powinna składać się z bogatej ilości kwasów tłuszczowych nienasyconych, ponieważ są one niezbędne dla organizmu. Wspomagają one odporność i są elementem tkanki mózgowej, siatkówki oka oraz komórek nerwowych.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) dzielą się na jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które posiadają tylko jedno podwójne wiązanie oraz wielonasycone kwasy tłuszczowe, które posiadają wiele wiązań podwójnych. NNKT nie są syntezowane w organizmie człowieka, a dostarczane z pokarmem, dlatego ważne jest regularne dostarczanie dobrych kwasów tłuszczowych, aby utrzymać prawidłowy profil lipidowy obniżając nadmiar cholesterolu LDL.
Na rynku dietetycznym pojawiają się coraz to nowsze diety na podwyższony cholesterol. Jeśli stężenie cholesterolu jest wysokie, z pewnością warto udać się do lekarza, ponieważ konieczne może być leczenie farmakologiczne. Jeśli stężenie cholesterolu LDL oscyluje w granicach norm warto udać się z wizytą do dietetyka lub zakupić praktyczny podręcznik dietetyki, który wyjaśni jak zbić cholesterol oraz go obniża.
Dieta śródziemnomorska
Dieta śródziemnomorska wywodzi się z krajów położonych w basenie Morza Śródziemnomorskiego, głównie z Hiszpanii, Grecji i Włoch. Ta dieta niesie prozdrowotne korzyści, nie tylko podczas podwyższonego poziomu cholesterolu, ale również w celu utraty wagi. Jest to smaczna i aromatyczna dieta, która bogata jest w wielonasycone i jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które są niezbędne dla ludzkiego organizmu oraz obniżające poziom cholesterolu.
Dieta wywodząca się z południowych rejonów Europy nie ma ściśle przedstawionego jadłospisu z rozpisanymi mikro i makroelementami oraz zliczonymi kaloriami. Zatem jak obniżyć cholesterol tą dietą? Obowiązują pewne zasady, by dietę śródziemnomorską można było przestrzegać. Opiera się ona na produktach regionalnych i lokalnych, które są jak najmniej przetworzone przemysłowo. W ich menu znajdziemy liczne ryby i owoce morza, które południowcy kochają. Unikają oni spożywania w dużych ilościach mięsa czerwonego.
Każde ich danie, przyrządzone jest z dodatkiem bukietu ziół i naturalnych przypraw, które dodają nie tylko znakomitego smaku i aromatu, ale również zdrowotnych aspektów. Każdy posiłek zawiera liczną porcję warzyw i owoców. Jako napój wybierają oni wodę lub lampkę czerwonego wina. Dla Greków, Włochów i Hiszpanów liczy się także styl życia i jakość posiłku. Jedzą oni powoli, ciesząc się smacznym posiłkiem oraz życiem.
Dieta śródziemnomorska jest cenna, ponieważ bogata jest w błonnik, zdrowe kwasy tłuszczone, witaminy oraz przeciwutleniacze. Głównym źródłem białka w tej diecie są zdrowe ryby morskie, które zawierają bogaty w omega-3 kwas tłuszczowy oraz owoce morza. Rzadziej nasi południowi sąsiedzi z ciepłych rejonów Europy jadają drób, produkty mleczne czy jajka.
Dieta na cholesterol – co jeść, a czego nie jeść przy wysokim cholesterolu
Poniżej opiszemy produkty, które stosowane regularnie powinny przyczynić się otrzymania wartości prawidłowych cholesterolu.
Należy pamiętać, że zaleca się włączyć również aktywność ruchową i unikać produktów alkoholowych oraz tytoniowych.
Co jeść przy wysokim cholesterolu
Dieta na obniżenie cholesterolu we krwi wcale nie musi być niesmaczna i nudna. Istnieje wiele pysznych dań oraz grupa produktów, zalecane są one podczas występowania niekorzystnego stężenia cholesterolu. Zawierają w sobie cenne składniki odżywcze, które pozytywnie wpływają na obniżenie złego cholesterolu LDL.
Zaleca się, by w menu diety cholesterolowej występowało chude mięso, takie jak cielęcina lub kurczak i indyk bez skóry, pod którą gromadzi się tłuszcz. Warto dwa razy na tydzień zaserwować tłuste ryby morskie, takie jak: łosoś, śledź lub halibut, ponieważ zawierają one kwasy rybne: omega-3 i omega-6. Można przyrządzić je za pomocą duszenia lub pieczenia. Ciekawie smakują one również ugotowane na parze z dużą ilością przypraw i ziół, które zawierają wiele witamin i prozdrowotnych funkcji. Jeśli zdecydujemy się na smażenie mięsa, warto sięgnąć po oleje roślinne, które bogate są w sterole i stanole roślinne.
Budową przypominają one cholesterol i częściowo blokują jego wchłanianie w przewodzie pokarmowym, dlatego skutecznie obniżają poziom cholesterolu LDL. Jednak tutaj należy uważać przy wyborze właściwego oleju, ponieważ niektóre z nich należy spożywać tylko na surowo. Podczas podgrzewania wydzielają one szkodliwe dla zdrowia – nadtlenki. Do tych olejów zaliczamy między innymi: olej sojowy, olej kukurydziany oraz słonecznikowy. Bezpiecznym wyborem będzie olej rzepakowy lub oliwa z oliwek, które można stosować za zimno i na gorąco.
Każdy posiłek powinien również zawierać solidną porcję warzyw i owoców. Są one bogate w witaminy, przeciwutleniacze i błonnik pokarmowy. Osoby zmagające się z wysokim cholesterolem powinny sięgać najczęściej po cytrusy, które zawierają witaminę C, jabłka ze skórką, owoce jagodowe i awokado, które posiada znaczącą ilość kwasów omega-3 i witaminy E. Pomocne będą również banany na cholesterol. Zawierają one pektyny, które skutecznie wspomagają obniżenie cholesterolu.
Dieta na podwyższony cholesterol powinna być urozmaicona produktami bogatymi w błonnik nierozpuszczalny. Zawierają go pełnoziarniste pieczywo, płatki zbożowe i płatki owsiane, grube kasze oraz ryż. Spożywanie 15g błonnika dziennie obniża średnio 7% złego cholesterolu, który syntezuje się w jelitach i wydalany jest z kałem. Produkty sojowe są skarbnicą witamin i minerałów oraz świetnym źródłem białek. Dzięki ich prozdrowotnych funkcji i występujących steroli powinny znaleźć miejsce w diecie cholesterolowej. Instytut żywności zaleca również raz w tygodniu zamienić mięso na rośliny strączkowe, które zawierają sterole roślinne i są bogate w błonnik.
Dla miłośników nabiału poleca się chudy nabiał oraz produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu. Jako przekąskę między posiłkami warto sięgnąć po orzechy włoskie, ziarna słonecznika lub siemię lniane. Ponadto, dobrym rozwiązaniem na przekąski są soki na cholesterol, ponieważ są one przyrządzone z wartościowych składników, smaczne i zdrowe.
Czego nie jeść przy wysokim cholesterolu
Dieta cholesterolowa nie powinna mieć w swoim składzie wielu dań przygotowanych z wołowiny i wieprzowiny oraz podrobów. Zaleca się usunięcie tłuszczy zwierzęcych, a zastąpić je na tłuszcze roślinne, które są znacznie zdrowsze. Wyklucza się również masło i margarynę. Mimo, że są pochodzenia roślinnego zawierają tłuszcze trans, które powstały w wyniku przemysłowego utwardzenia.
Są one szkodliwe i wiążą się z chorobami układu krążenia. Dieta na obniżenie cholesterolu nie powinna posiadać pieczywa cukierniczego, czyli wszelakiego przemysłowego wyrobu ciast i ciasteczek oraz batonów. W dużej mierze zawierają one szkodliwe tłuszcze utwardzone oraz wysoki cukier.
Poziomu cholesterolu nie obniżymy również żywiąc się wysoko przetworzonymi produktami, które najczęściej występują jako gotowe do podgrzania w mikrofalówce, zupki w proszku oraz inne odmiany fast foodów.Jajka powinny być gotowane na miękko, z płynnym żółtkiem, wówczas są lekkostrawne i nie powodują skoku złego cholesterolu we krwi. Warto jednak pamiętać, że codziennie jedzenie jajek nie wpływa korzystnie, dlatego warto ograniczyć się do dwóch jajek tygodniowo.
Jakie słodycze przy cholesterolu, który jest wysoki?
Korzystnie jest odstąpić od spożywania słodyczy, ponieważ posiadają one nie tylko tłuszcze trans i niezdrowy olej palmowy, ale również syrop glukozowo-fruktozowy, który znacznie podwyższa cholesterol LDL. Najlepiej przygotować wyroby cukiernicze w zaciszu swojego domu, a opcji na smaczne desery jest wiele. Każde ciasteczka czy spody do ciast i tortów warto przygotować z płatków owsianych, zmiksowanych orzechów lub kasz – najlepiej jaglanej.
Krem lub nadzienie należy przygotować z chudych nabiałów o obniżonej zawartości tłuszczy z dodatkiem owoców, laski wanilii lub naturalnego kakao, a posypki, lukier czy bitą śmietanę zastąpić słodkimi owocami, bakaliami lub orzechami. W Internecie istnieje wiele przepisów na między innymi: muffinki owsiane, kulki mocy, pudding z nasion chia i wiele innych dobroci, dzięki którym powstrzymamy łaknienie na słodkie i utrzymamy niski poziom tłuszczów i cukrów w krwi.
Najbardziej korzystnym rozwiązanie będzie jednak zastąpienie słodyczy zdrowymi owocami. Owoce bogate są w fruktozę, czyli monocukier, który rozpuszcza się lepiej niż sacharoza – wielocukier, który występuje między innymi w regularnym białym cukrze.
Dieta na cholesterol – jadłospis (przykładowy)
Poniżej jest przedstawiony przykładowy jadłospis diety na zbyt wysoki cholesterol w krwi:
- I śniadanie – 1 kromka pełnoziarnistego pieczywa z liściem sałaty, ugotowaną piersią z kurczaka, plastrami pomidora i przyprawami według uznania: pieprz, bazylia, oregano itp. plus 1 kromka pełnoziarnistego pieczywa z dwoma plastrami chudego twarogu rozgniecione widelcem i zmieszanego z przyprawami i warzywami własnego wyboru np. pokrojona rzodkiewka, zielona cebulka itp.
- II śniadanie – jedno jabłko ze skórką – na surowo lub gotowane, w zależności od własnego upodobania, 1 garść jagód oraz 1 garść orzechów własnego wyboru,
- Obiad – pieczony łosoś z przyprawami z połową paczki gotowanego ryżu oraz pieczonym brokułem i marchewką,
- Podwieczorek – muffinka owsiano-bananowa i 1 pomarańcza,
- Kolacja – zapiekane łódki z cukinii z farszem z tuńczyka w sosie własnym, posiekanym selerem naciowym i czerwoną cebulą, opcjonalnie posypać żółtym nisko tłuszczowym serem do smaku.
Zaleca się przyjmowanie dużej ilości płynów w trakcie i miedzy posiłkami, takich jak: woda, zielona, biała lub ziołowa herbata, świeże soki lub kompot.