Sód to pierwiastek występujący w przyrodzie i oznaczany w tablicach chemicznych skrótem Na. Jest on niezbędnym składnikiem prawidłowego funkcjonowania organizmu. Sód dostarczany jest głównie wraz z pożywieniem, ale znajduje się również w powietrzu nadmorskich terenów i uwalniany jest w dość wysokiej temperaturze.
W tym artykule postaramy się poruszyć takie tematy jak: sód w jedzeniu, jak sód i potas wpływają na nasz organizm, co się dzieje w przypadku, gdy mamy obniżony sód w surowicy, niedobór sodu objawy oraz sód badanie i potas a sód.
Sód – właściwości
Pierwiastek Na należy do powszechnie występujących w przyrodzie, jednak nigdy nie występuje on w stanie wolnym. Jest on składnikiem wielu minerałów i należy do grupy elektrolitów w postaci kationów. Prócz sodu, elektrolitami niezbędnymi do prawidłowego działania procesów metabolicznych są: wapń, magnez oraz potas.
Około 40% sodu znajduje się we krwi oraz w śladowych ilościach występują w kościach. Sód bierze udział w wielu procesach i przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania większości układów w ciele człowieka.
Prawidłowe stężenie sodu utrzymywane jest dzięki niektórym hormonom, które w przypadku nadmiaru przyspieszają proces jego usuwania. Sód pierwiastek odpowiada w organizmie człowieka za gospodarkę wodną wyrównując ciśnienie osmotyczne i nadzoruje gospodarkę płynów ustrojowych wraz z innymi elektrolitami. Dzięki właściwemu poziomowi zatrzymanie wody w organizmie oraz nadmierna utrata wody jest prawie niemożliwa. Chroni to nasze drogi moczowe oraz nerki, a także obniża ryzyko choroby nerek. Dodatkowo, uczestniczy w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej.
Na pierwiastek wspomaga prawidłowe działanie układu nerwowego. Uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych, dzięki czemu poprawia koncentrację oraz pamięć, a także przeciwdziała zaburzeniom umysłowym.
Nadzorując również sprawność naszego układu mięśniowego odpowiada za prawidłową kurczliwość mięśni oraz eliminuje drżenie mięśni, jak również kontroluje kurczliwość jednego z naszych głównych mięśni – serca, niwelując ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych, szczególnie żyły łokciowej. Do poważnych chorób związanych z brakiem tego pierwiastka należą: nadciśnienie tętnicze, arytmia, zawał.
Odpowiedni poziom sodu we krwi umożliwia prawidłowe wchłanianie monocukrów, głównie glukozy oraz aminokwasów, które odpowiadają za większość reakcji biochemicznych. Może nas również zainteresować do czego służy fluor oraz czy fluor jest szkodliwy?
Sód – norma w organizmie
Sód norma we krwi zależy od indywidualnych parametrów takich jak: wiek, płeć oraz styl życia, jak również sposób odżywiania. Osoby uprawiające sport wyczynowo lub intensywnie mają większe zapotrzebowanie na ten pierwiastek, który przyczyni się między innymi do prawidłowego funkcjonowania układu ruchu przeciwdziałając uszkodzeniom i zmęczeniu po treningu. To samo tyczy się kobiet w ciąży oraz kobiet w okresie laktacyjny. One wówczas powinny wybrać się na badanie stężenia sodu we krwi zleconego przez lekarza prowadzącego ciąże.
Przyjmuje się, że dzienne zapotrzebowanie to 1.5 gram, jednak wszystko będzie uwarunkowane wyżej wymienionymi aspektami, które trzeba wziąć pod uwagę. Stosowanie leków moczopędnych może wypłukiwać sód z organizmu, co przyczyni się do zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek. Ilość sodu wiązać się może ze złymi nawykami żywieniowymi – nadmiernego spożywania alkoholu oraz palenia wyrobów tytoniowych.
Sód – niedobór
W dzisiejszych czasach, niedobór sodu jest bardzo rzadkim zjawiskiem. Należy on do pierwiastków niezbędnych, a podstawowym źródłem sodu jest sól kuchenna, która dodawana jest w dużych ilościach do większości produktów spożywczych.
Jeśli jednak przyjmujemy leki moczopędne, stosujemy diety, które eliminują sód, na przykład: dieta niskosodowa. Gdy nasza krew jest rozcieńczona poprzez przyjmowane leki, wynikiem tego może być odwodnienie organizmu. Objętość wody gwałtownie spadnie pozostawiając naszą skórę zrogowaciałą i nienawodnioną oraz suchość po obu stronach błony komórkowej. Wówczas stężenie Na we krwi może być zbyt niskie. Na niedobór pierwiastka Na cierpieć mogą osoby z zaburzeniem odżywiania – anoreksja lub bulimia, bowiem wyzbywają się one sodu na skutek wymiotów.
Niski sód – objawy
U dorosłego człowieka niskie stężenie sodu objawiać się będzie poprzez bóle i zawroty głowy, senność oraz zaburzeniem apetytu lub całkowita utrata apetytu i jadłowstręt. Przedłużony niski poziom sodu u starszej osoby może powodować zaburzenia zagrażające życiu – zaburzenia zachowania, zaburzenia koncentracji i pamięci, niewydolność serca, nerek, wątroby lub żołądka, a nawet powodować raka żołądka. Spadek stężenia sodu powodować będzie również osłabienie mięśni, ciągłe skurcze oraz ból nawet w przypadku braku aktywności fizycznej. Warto poznać również skutki niedoboru manganu.
Badanie stężenia sodu jest jak najbardziej zalecane, szczególnie osobom starszym, sportowcom lub kobietom w ciąży. Poziom sodu oraz rola sodu ma wielki wpływ na prawidłowe działanie naszego ciała, a brak sodu w organizmie może prowadzić do poważnych dysfunkcji.
W czym jest sód? Produkty bogate w sód
Zbyt niski poziom sodu możemy z łatwością uzupełnić naturalnymi produktami spożywczymi. Zdarza się, że codzienna dieta nie tylko pokryje dzienne zapotrzebowanie, a nawet zbyt niski poziom sodu, ale również badania sodu wykazują, że codzienna dieta powoduje znaczny wzrost stężenia sodu powodując nadmiar sodu. Wydalanie sodu i jego nadmiar, przy braku zaburzeń ze strony układu moczowego następuje naturalnie, a skutki nadmiaru nie wiążą się z poważnymi objawami. Nie znaczy to, że można przyjmować sód bez hamulca. Długotrwały nadmiar sodu upośledza gospodarkę wodną i hormon antydiuretyczny, który między innymi reguluje ilość wody.
Duże ilości sodu znajdziemy we wszystkich produktach solonych, bowiem sól kuchenna to naturalne źródło tego pierwiastka. Warto również zwrócić uwagę na produkty bogate w sód i potas, a także magnez i wapń, ponieważ są to naturalne elektrolity, które razem potęgują swoje działanie. W przypadku niewydolności serca i niskiego poziomu sodu należy wyłączyć dietę niskosodową, aby uzupełnić sód we krwi.
Ponad 1000 mg tego pierwiastka znajduje się w rybach wędzonych, szczególnie makreli, sardynkach oraz łososiu. Niedobór sodu w organizmie uzupełnimy również szynkami wieprzowymi, które zawierają dużo soli, a także serem feta, który należy do jednych z najbardziej solonych nabiałów. Wysokie stężenie sodu w organizmie zapewnimy sobie jedząc także konserwy, jednak tu warto zważać na ilość konserwantów oraz sztucznych dodatków.
Wielu pyta niedobór sodu co jeść i czy mogę podjadać przekąski w diecie na sód. Odpowiedź brzmi tak, bowiem chipsy, solone orzeszki, paluszki bardzo nam pomogą podczas niedoboru sodu, jednak są to kaloryczne przekąski, które mogą spowodować zwiększenie masy ciała.
Jak uzupełnić sód w organizmie – sód w tabletkach
Przed przystąpieniem do przyjmowania dodatkowego źródła sodu należy wybrać się na badanie sodu w organizmie. Ocena stężenia sodu w organizmie pozwoli nam na odpowiednie dobranie rodzaju suplementu diety z tym pierwiastkiem oraz jego dawkowanie. Rola sodu w organizmie jest ważna, jednak nie należy przesadzać. Innymi badaniami krwi również otrzymamy informacje dotycząca poziomu sodu we krwi, które ułatwią suplementację.
Dostępne dziś na rynku preparaty występują w kilku formach, jako kapsułki, tabletki musujące lub w proszku. Często są to preparaty na skurcze mięśni lub na utrzymanie prawidłowej gospodarki kwasowo-zasadowej. Powinny je przyjmować osoby, u których nastąpiło skumulowanie wody w organizmie, aby pomóc utracie wody.